In hoeverre zijn wij mensen bewust van onszelf? Om daar antwoord op te geven is er menig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar ons bewustzijn, onderbewuste en onbewuste. Er is veel over uiteen te zetten, maar één ding staat vast: we weten dat ze bestaan!
Het bewuste
Dit omvat alles waar je gemakkelijk op dit moment gewaar van kan worden. Dus verstand (parate kennis, know-how en wijsheden), mening, herinneringen, gevoelens en intuïtie waar je snel bij kunt komen door je er in het hier en nu op te focussen.
Het bijna-bewuste
Dit deel wordt ook wel onderbewuste genoemd. Het heeft twee bestanddelen:
- materiaal vanuit het bewuste; herinneringen, gevoelens, verstand, overtuigingen (belief system) en geautomatiseerde dingen.
- materiaal vanuit het onbewuste; ‘clues’ (aanreikingen) over jezelf – je ware zelf.
De inhoud van je bijna bewuste is minder gemakkelijk oproepbaar. Door uitzonderlijke concentratie, hypnose, dromen, therapie, meditatie e.d. is het beschikbaar voor je.
Het onbewuste
Jouw oerbron.
Mensen hebben samen een collectief onbewust deel. Deze komt van onze evolutionaire groei. Dat betekent dat je kan putten uit de onbewuste bron van generaties die voor jou zijn gegaan. Het zijn de innerlijke wijsheden, kwaliteiten, kracht en talenten van de Mens. Het is wat ons allen in onze kern verbindt – de universele waarde van ons mensen.
Los van het collectieve deel ben je natuurlijk ook uniek. Daarom voeg je nog een eigen ingrediënt toe: jouw persoonlijke onbewuste deel. Het gaat over jouw eigen diepe wijsheid, verlangens, passie, kracht en talenten. Het merendeel van jezelf ligt nog verscholen als een parel in jouw oerbron van het onbewuste.
Bubbels
Meer bewust worden werkt deels doordat dingen in de buitenwereld zich aan jou aandienen en deels doordat er dingen vanuit je innerlijk worden aanboden. Deze laatste komen met name voort uit jouw oerbron – je onbewuste.
Je zou de vergelijking kunnen trekken met een oerbodem (onbewuste) waar vanuit bubbels naar de oppervlakte stijgen om onderdeel te worden van de bovenwereld – jouw bewuste leven. Tussen jouw oerbodem en jouw bewuste leven zit een tussengebied – de zee van jouw bijna bewuste. Visueel ziet dat er zo uit:
Van oerbodem naar de oppervlakte
Het proces: je oerbodem – je onbewuste – stuurt in de vorm van opstijgende bubbels aanreikingen over jezelf (je ware zelf) naar de oppervlakte – jouw bewuste. Het doel hiervan is bewustwording en actualisering van meer van jouw potentieel – je echte waarde in de wereld. De inhoud van je ware zelf bestaat uit innerlijke wijsheden, talenten, kwaliteiten, krachten, verlangens en passies. Met andere woorden jezelf minus de conditioneringen en rollen opgelegd door de samenleving. Als een bubbel jouw oppervlakte bereikt wordt het onderdeel van jouw bewuste leven. Het is niet meer zichtbaar als losse inhoud. Het is alsof het er altijd is geweest. Jouw oerbodem blijft voortdurend bubbels produceren en loslaten, zodat jij meer van jezelf kunt delen met de wereld. Grandioos!
Niet alle bubbels bereiken jouw bewuste leven
Dan blijkt het toch niet allemaal zo simpel als zojuist geschetst. Er zijn een aantal zaken die de openbaringen van je onbewuste (dus het inzetten van je potentieel) belemmeren. Jouw bubbels zakken daardoor weg in je bijna bewuste.
Er zijn drie oorzaken van dit niet toelaten van de bubbels in je bewuste leven.
1. Je weet niet van het bubbelproces dat zich in je afspeelt. (Deze oorzaak mag meteen vervallen. Jij bent door dit te lezen meer bewust geworden.)
2. Je labelt bubbels als negatief. Je meent ze niet te kunnen toelaten in je bewuste leven. Je onbewuste kan vaak op een onhandige manier je leven binnen dringen. Tenminste dat ervaar je wellicht zo. Mogelijk zit je vast in gedachten van veiligheden, zekerheden (baan, huis, relatie) en angsten (sociaal, financieel, relationeel). Dan komt ineens je onbewuste met iets belachelijks onbereikbaars op de proppen. Tja, in een ideale wereld misschien, maar niet in die van jou. Zo werkt het échte leven niet volgens jou. Dus je negeert de bubbels.
3. Je begrijpt de bubbels niet. Het is je te onduidelijk, vaag of cryptisch.
Toch is het belangrijk aandacht te hebben voor wat je onbewuste duidelijk wil maken, want achter iedere vorm van stress en frustratie in je bewuste leven zit een verborgen onvervuld verlangen. Voor je persoonlijke ontwikkeling is goed om af en toe eens in je bijna bewuste te duiken.
Meer bewust omgaan met het bijna bewuste deel
De vraag is of je alles van je bijna bewuste bewust moet maken voor je persoonlijke ontwikkeling. Het deel vanuit het onbewuste, aanreikingen van je ware zelf, is zeker belangrijk om meer bewust van te worden. Voor het andere deel vanuit het bewuste gaat dit niet altijd op. Het wegzakken van dingen in je bijna bewuste kan ook functioneel voor je zijn.
Waarom zakken er bewuste dingen weg in je bijna bewuste?
1. Niet al het weten is in het hier en nu belangrijk. Hoera, er is Google!
2. Niet alle herinneringen zijn belangrijk.
3. Je hoeft niet hele processen bewust te houden. Fietsen doe je bijvoorbeeld bijna bewust. Noodzakelijke hersensignalen & spierspanningen (waar gaat mijn hand, waar gaat mijn voet, hoe ga ik vooruit, hoe stuur ik, hoe maak ik een bocht, hoe stop ik enzovoorts) allemaal geautomatiseerd en dus weggezakt uit je bewuste deel.
4.Soms is iets weggezakt omdat het een verdrongen herinnering is. De verdrongen herinneringen zijn gebeurtenissen die zo traumatisch voor je zijn geweest, dat je ze naar de krochten van je bijna bewuste hebt verbannen.
5. Dan zijn er nog de gebeurtenissen die zo vroeg in je leven hebben plaatsgevonden dat je cognitief niet hebt kunnen beseffen wat het was of te jong was om ze te onthouden. Als je als kind niet weet wat het betekent of je door je directe omgeving er niet aan herinnerd wordt, dan zakt het weg in je bijna bewuste.
Moet je alles dat weggezakt is vanuit je bewuste weer bewust maken voor je persoonlijke ontwikkeling? Nee, niet alles.
Specifiek gericht op de overtuigingen (belief system) die je hier hebt opgeslagen: ja! Wat je gelooft en waar je overtuigd van bent is grotendeels geconditioneerd door je omgeving. Je referentiekader is beïnvloed door je opvoeding, maatschappelijke acceptatie, vrienden, economische status etc. Het is goed om ze bewust te onderzoeken. Hoe waar zijn ze echt voor jou? Brengen ze je geluk? Belemmeren ze je?
Specifiek gericht op verdrongen herinneringen: nee, niet perse. Gelukkig steken we zo in elkaar dat het niet hoeft. Als je het niet wilt dan verwerk je gewoon alleen de thematische gevoelens en uitwerkingen ervan zonder dat je details van je trauma naar boven haalt. Als je het wel wilt dan kun je door middel van therapieën door de details heen gaan. In beide gevallen verwerk je ze ten gunste van je persoonlijke ontwikkeling.
Verder is het goed om te beseffen dat je extra opslag hebt in de vorm van je bijna bewuste. Je kan er altijd even induiken voor praktische know-how, wijsheden, gevoelens en intuïtie waarvan je al ooit gewaar was.
Aan jou de keuze
Van tijd tot tijd word je onbedoeld even bewust van iets uit je onbewuste of bijna-bewuste, omdat iets je raakt. Een gesprek, gebeurtenis, film, lied, boek, déjà vu of gewoon een gevoel. Soms heb je geen idee waarom. Het kunnen aanreikingen zijn van je ware zelf. Wellicht de moeite waard om verder te onderzoeken. Jij bepaalt of je dat doet.